|
1482 - 1568 | |||||||
Stadh. Holland en Zeeland |
1480-1483 |
Joost van Lalaing, heer van Montigny-en-Ostrevant en Hantes | ||||||
| Stadhouder in Gelre | 1481-1492 |
Adolf III van Nassau-Wiesbaden-Idstein | ||||||
1477-1482 |
De Gelderse Onafhankelijkheidsoorlog | |||||||
|
Maria van Bourgondië overlijdt na een val van haar paard tijdens een valkenjacht Door haar huwelijk met keizer Maximiliaan komen de Bourgondische Nederlanden in handen van het Habsburgse rijk |
||||||||
| Habsburgse Nederlanden | ||||||||
| 1482-1506 | Filips de Schone wordt landsheer van de Nederlanden | |||||||
 |
Regent: Maximiliaan, zijn vader | |||||||
| Habsburgse Nederlanden | 1482-1581
|
Noordelijke Nederlanden | ||||||
| Habsburgse Nederlanden | 1482-1795
|
Zuidelijke Nederlanden | ||||||
 |
||||||||
| De Habsburgse Nederlanden was de benaming voor de Nederlanden gedurende de tijd dat ze geregeerd werden door vorsten uit het huis Habsburg. Deze periode eindigde voor de Noordelijke Nederlanden in 1581 en voor de Zuidelijke in 1795
Vanaf het aantreden van Filips II in 1555 spreekt men ook wel van de Spaanse Nederlanden, die tot 1581 ook wel als de Zeventien Provinciën worden aangeduid. In dat jaar scheidden zich hiervan de Noordelijke Nederlanden af, die bij de Vrede van Münster van 1648 ook internationaal als onafhankelijk erkend werden. De Zuidelijke Nederlanden vervielen in 1713 aan de Oostenrijkse tak van het huis Habsburg en heten sindsdien de Oostenrijkse Nederlanden. Deze verdwenen toen ze in 1795 door Frankrijk werden ingelijfd |
||||||||
23-12-1482 |
De Vrede van Atrecht werd gesloten tussen | |||||||
 |
Lodewijk XI van Frankrijk en Maximiliaan van Oostenrijk Maximiliaan moest de Franse inlijving van het Vrijgraafschap Bourgondië en Hertogdom Bourgondië, het Graafschap Artesië en Picardië voorlopig erkennen Toen Lodewijk XI op 30 augustus 1483 stierf poogde Maximiliaan een nieuwe oorlog te starten, maar de Vlaamse steden doorkruisden deze plannen. Bij de Vrede van Senlis in 1493 werden Artesië en het Vrijgraafschap Bourgondië aan Maximiliaan teruggegeven Picardië en het Hertogdom Bourgondië gingen voorgoed verloren |
|||||||
| Stadh. Holland en Zeeland | 1483-1515 |
Jan III van Egmond | ||||||
 |
1492 |
In 1492 weet Karel van Gelre het hertogdom Gelre in handen te krijgen. Van 1492 tot 1504 bestuurt hij Gelre zelf. Vervolgens stelden ook hij en zijn opvolger Willem van Kleef stadhouders aan. Gelre werd in 1543 ingelijfd door Karel V | ||||||
| Hertog van Gelre | 1492-1504 |
Karel van Gelre | ||||||
 |
1500 |
Geboorte Karel V Gent 24 febr 1500 - Cuacos de Yuste Spanje 21 sept 1558 |
||||||
1502-1543 |
De Gelderse Oorlogen | |||||||
 |
een serie conflicten tussen de Habsburgse Nederlanden: Holland, Vlaanderen, Brabant, Henegouwen onder leiding van de hertogen van Bourgondië aan de ene kant en Gelre, Groningen en de Ommelanden, Friesland en Oost-Friesland, onder leiding van Karel van Gelre aan de andere kant |
|||||||
| Gouverneur in Opper-Gelre | 1502-1522 | Reinier van Gelre | ||||||
| Stadhouder in Gelre | 1504-1505 |
Johan V van Nassau-Dietz | ||||||
 |
1504 |
Eind november 1504 overleed Isabella I van Castilië, de schoonmoeder van Filips de Schone, en terwijl zijn schoonvader Ferdinand koppig het regentschap voor zich opeiste, liet Filips zich te Brussel tot koning van Castilië uitroepen | ||||||
| Stadhouder in Gelre | 1505-1507 |
Filips van Bourgondië | ||||||
 |
1506 |
In 1506 vertrok Filips de Schone naar Spanje om zijn rechten te laten gelden. Zijn schoonvader, Ferdinand II van Aragon, wilde hem niet zonder slag of stoot als koning van Castilië erkennen. Op 15 juli 1506 werd hij echter ook officieel door de Cortes (Spaanse Hofraad) erkend als Filips I, koning-gemaal van Castilië, naast Ferdinands dochter Johanna van Castilië als koningin |
||||||
1506 |
Nauwelijks drie maanden later overleed Filips de Schone | |||||||
| Omdat zijn zoon Karel V nog minderjarig was | ||||||||
 |
werd zijn grootvader Maximiliaan I van Oostenrijk regent | |||||||
 |
1507
|
Na het overlijden van Filips de Schone werd Keizer Maximiliaan opnieuw regent van de Nederlanden maar liet het bestuur over aan zijn dochter |
||||||
 |
Margaretha van Oostenrijk Brussel 10 jan 1480 - Mechelen 1 dec 1530 Dochter van keizer Maximiliaan I van Oostenrijk en Maria van Bourgondië |
|||||||
| Landvoogdes Nederlanden | 1507-1530 |
Margaretha van Oostenrijk 1507-1515 als regentes 1517-1522 de facto als landvoogdes | ||||||
| Stadhouder in Gelre | 1507-1511 |
Floris van Egmond | ||||||
| Stadhouder in Gelre | 1511-1543 |
? | ||||||
 |
1511-1555
|
Keizer Karel V werd heer der Nederlanden Toen hij in 1517 voorlopig naar Spanje vertrok, benoemde hij zijn tante Margaretha weer tot regentes van de Nederlanden. Toen zij in 1530 overleed, benoemde Karel V zijn zuster Maria van Hongarije tot haar opvolger als landvoogdes |
||||||
 |
1511
|
Desiderius Erasmus publiceert Lof der zotheid | ||||||
| Stadh. Holland en Zeeland | 1515-1521 |
Hendrik III van Nassau-Breda | ||||||
 |
Vanaf 1515, toen Friesland bij de Habsburgse Nederlanden ging horen, werden er door het bestuur in Brussel stadhouders benoemd. Vanaf 1528 regeerde de Friese stadhouder ook over Overijssel en vanaf 1536 ook over Groningen en Drenthe | |||||||
| Stadhouder in Friesland | 1515-1518 |
Floris van Egmond, graaf van Buren | ||||||
 |
1516 |
Na de dood van van Ferdinand II van Aragon werd Keizer Karel V koning van Spanje als Karel I |
||||||
 |
1517
|
Maarten Luthers 95 stellingen worden gepubliceerd | ||||||
| Stadhouder in Friesland | 1518-1521 |
Wilhelm van Roggendorf | ||||||
 |
1519 |
Geboorte René van Chalon Breda 5 febr 1519 - Saint-Dizier 18 juli 1544 |
||||||
 |
Tussen 1519 en 1536 viel Groningen onder de Gelderse hertog Karel van Egmond, hij stelde de stadhouders aan Vanaf 1536 werden de gewesten Groningen en Drenthe bij de Habsburgse Nederlanden gevoegd. De stadhouder van Friesland en Overijssel, kreeg ook zeggenschap over deze gebieden |
|||||||
| Stadhouder in Groningen | 1519-1522 |
Cristoffel van Meurs | ||||||
| Stadhouder in Friesland | 1521-1540 |
Georg Schenck van Toutenburg v.a. 1528 ook in Overijss. v.a. 1536 ook in Gron./ Drenthe | ||||||
| Stadh. Holland en Zeeland | 1522-1540 |
Antoon van Lalaing, graaf van Hoogstraten vanaf 1528 ook stadhouder van Utrecht | ||||||
| Stadhouder in Groningen | 1522-1530 |
Jasper van Marwijck | ||||||
| Gouverneur Opper-Gelre | 1522-1543 |
? | ||||||
 |
1527 |
Geboorte Filips II Valladolid 21 mei 1527 - Madrid 13 sept 1598 |
||||||
 |
1528 |
Karel V wordt leenheer van Utrecht en het Oversticht | ||||||
| Stadh. Friesland/Overijssel | Georg Schenck van Toutenburg v.a. 1536 ook in Groningen en Drenthe | |||||||
1530 |
Landvoogdes Margaretha van Oostenrijk overlijdt 1 december 1530 te Mechelen | |||||||
 |
Maria van Hongarije Brussel18 sept 1505 - Cigales 18 okt 1558 Dochter van Filips de Schone en Johanna van Castilië, wordt landvoogdes |
|||||||
| landvoogdes Nederlanden | 1530-1555 |
Maria van Hongarije | ||||||
| Stadhouder in Groningen | 1530-1536 |
Karel van Gelre | ||||||
 |
1531
|
Keizer Karel V maakte een nieuwe bestuursindeling Landvoogdes 3 raden: Raad van State, Raad van Financiën, Geheime Raad In de gewesten stadhouders |
||||||
 |
1533
|
Geboorte Willem van Oranje Dillenburg 24 april 1533 - Delft 10 juli 1584 Oudste zoon van graaf Willem de Rijke van Nassau en Juliana van Stolberg Dat hij in Duitsland geboren was vinden we terug in het Nederlandse volkslied: “ben ik van Duitschen bloed” start Oranjelijn 1544-1584 |
||||||
| Stadhouder in Groningen | 1536 |
Ludolf Coenders | ||||||
 |
1536 |
Stadhouder Georg Schenck van Toutenburg verslaat Karel van Gelre in de slag bij Heiligerlee Deze moet zijn aanspraken op Groningen en Drenthe opgeven Karel V wordt leenheer en graaf van de gewesten Groningen en Drenthe |
||||||
| Stadh Friesl/Overijss/Gron/Drenthe | Georg Schenck van Toutenburg | |||||||
| Stadh.Holland/Zeeland/Utrecht | 1540-1544 |
René van Chalon | ||||||
| Stadh Friesl/Overijss/Gron/Drenthe | 1540-1548 |
Maximiliaan van Egmond, graaf van Buren | ||||||
 |
1540 |
De zomer van dit jaar, wat ook wel "het grote Zonnejaar" wordt genoemd, is uitzonderlijk lang, warm en droog en duurt zeven maanden. Naar aanleiding hiervan besluiten veel boeren wijn te planten | ||||||
Stadhouder in Limburg |
1542-1572
|
Jan van Oost-Friesland | ||||||
1543 |
Het Tractaat van Venlo bezegelt het einde van de Gelderse Oorlogen | |||||||
 |
en de overdracht van het hertogdom Gelre aan de Habsburgse landsheer Karel V | |||||||
| Stadh. Gelre en Opper-Gelre | 1543-1544 | René van Châlon | ||||||
 |
1543 |
Tiende Penning van Maria van Hongarije: Op 21 maart 1543 werd door landvoogdes Maria van Hongarije de Tiende Penning ingesteld, een belasting van 10% op inkomsten uit vermogen De belasting werd geheven in 1543, 1544, 1553, 1556, 1561 en 1564 |
||||||
| Stadh. Gelre en Opper-Gelre | 1544-1555 | Filips van Lalaing | ||||||
 |
1544-1584
|
De titel Prins van Oranje kwam na het overlijden van René van Châlon in handen van Willem van Oranje en diens nakomelingen | ||||||
| Stadh.Holland/Zeeland/Utrecht | 1544-1546 |
Lodewijk van Vlaanderen, heer van Praet | ||||||
| Stadh.Holland/Zeeland/Utrecht | 1547-1558 |
Maximiliaan II van Bourgondië, markies van Veere | ||||||
 |
1548
|
De 17 Nederlandse gewesten worden bij het Verdrag van Augsburg als Bourgondische kreits één geheel in het Duitse Rijk | ||||||
| Stadh Friesl/Overijss/Gron/Drenthe | 1549-1568 |
Jan van Ligne, graaf van Arenberg | ||||||
 |
1549
|
De Pragmatieke Sanctie van 4 november 1549 was een regeling voor de erfopvolging in de Habsburgse Nederlanden, die werd uitgevaardigd door keizer Karel V Hij bepaalde hierin dat de Zeventien Provinciën steeds als één en ondeelbaar geheel overgeërfd zouden worden |
||||||
 |
1550
|
Karel V vaardigt in de Nederlanden het Bloedplakkaat uit. Deze verbiedt dus het drukken, verspreiden, verkopen, kopen en bezitten van ketterse boeken en afbeeldingen, het bezoeken van ketterse bijeenkomsten, het prediken van ketterij en het huisvesten van ketters |
||||||
 |
1554 |
Geboorte Filips Willem van Oranje Buren 19 dec 1554 - Brussel 20 febr 1618 |
||||||
 |
1555 |
Geboorte Frans Hercules van Valois Parijs 18 mrt 1555-Château-Thierry 10 juni 1584 |
||||||
1555 |
Troonsafstand van keizer Karel V op 25 oktober 1555 in Brussel | |||||||
| Filips II volgt zijn vader op | ||||||||
 |
als landsheer van de Lage Landen, hij is in tegenstelling tot zijn vader, meer geïnteresseerd in Spanje | |||||||
| Stadh. Gelre en Opper-Gelre | 1555-1560 | Filips van Montmorency | ||||||
1555 |
Op 25 oktober 1555 legde Maria van Hongarije tegelijk met het aftreden van haar broer Karel V haar bestuursfunctie over de Nederlanden neer Ze blijft Filips II en Emanuel Filibert van Savoye, die haar als opvolgde, nog gedurende een jaar bijstaan |
|||||||
 |
Emanuel Filibert van Savoye Chambéry 8 juli 1528 - Turijn 30 aug 1580 Zoon van Karel III van Savoye en Beatrix van Portugal, wordt landvoogd |
|||||||
| Landvoogd Nederlanden | 1555-1559 |
Emanuel Filibert van Savoye | ||||||
 |
1556 |
Karel V trekt zich terug en verdeelt zijn rijk tussen zijn zoon Filips II en zijn broer Ferdinand I, waarmee het Habsburgse geslacht een Spaanse en een Oostenrijkse tak krijgt | ||||||
1556-1585 |
Spaanse Nederlanden | |||||||
 |
is de geschiedkundige naam voor de Habsburgse Nederlanden van 1556 tot de feitelijke scheiding van Noord en Zuid in 1585 |
|||||||
 |
1558 |
Keizer Karel V overleed in zijn villa op 21 september 1558 | ||||||
 |
1559 |
Geboorte Albrecht VII van Oostenrijk Wiener Neustadt 15 nov 1559-Brussel 13 juli 1621 Zoon van Maximiliaan II van Oostenrijk en Maria van Spanje Hij was landvoogd van de Zuidelijke Nederlanden van 1595 tot 1598 Na zijn huwelijk met Isabella van Spanje regeerde hij in haar naam de Habsburgse Nederlanden als soeverein van 1598 tot zijn dood in 1621 |
||||||
 |
Filips II vertrekt naar Spanje en benoemt Margaretha van Parma Oudenaarde 28 dec 1522 - Ortona 18 jan 1586 Buitenechtelijke dochter van keizer Karel V en Johanna van der Gheynst, tot landvoogdes |
|||||||
| landvoogdes Nederlanden | 1559-1567 |
Margaretha van Parma | ||||||
| Stadh.Holland/Zeeland/Utrecht | 1559-1567 |
Willem I van Oranje-Nassau in dienst van Filips II | ||||||
| Stadh. Gelre en Opper-Gelre | 1560-1572 | Karel van Brimeu | ||||||
 |
1566 |
Geboorte Isabella Clara Eugenia van Spanje Segovia 12 aug 1566-Brussel 1 dec 1633 |
||||||
 |
1566
|
In 1566 vond de beeldenstorm plaats: calvinisten drongen de katholieke kerken binnen en vernielden de beelden en afbeeldingen van katholieke heiligen. Ook in 1566 nam een protestantse synode in Antwerpen het besluit over te gaan tot gewapend verzet | ||||||
 |
Filips II stuurt Don Fernando Álvarez de Toledo Piedrahíta in Ávila 29 okt 1507-Lissabon dec 1582 als landvoogd naar de Nederlanden met een leger van 10.000 man en onbeperkte bevoegdheid om orde op zaken te stellen |
|||||||
| Landvoogd Nederlanden | 1567-1573 |
Fernando Álvarez de Toledo, hertog van Alva | ||||||
| Stadh.Holland/Zeeland/Utrecht | 1567-1573 |
Maximiliaan van Hénin, graaf van Boussu in dienst van Filips II | ||||||
 |
1567 |
De hertog van Alva stelt de Raad van Beroerten in, een bijzondere rechtbank om hen te vonnissen die hadden deelgenomen aan beeldenstorm. Deze werd opgeheven in 1576 | ||||||
 |
1567 |
Geboorte Maurits van Oranje Slot Dillenburg 14 nov 1567-Den Haag 23 apr 1625 |
||||||
1568-1648
|
Tachtigjarige Oorlog | |||||||